Not Just KoZ: Wielka Kolekcja Komiksów Marvela, czyli życie zaczyna się po 60-tce. Oby…

Autorem tekstu jest człowiek, dzięki któremu przeczytałem całą Wielką Kolekcję Komiksów Marvela – Makumba Jeleń.

Wielka Kolekcja Komiksów Marvela, jak się niedawno okazało, jest dopiero na półmetku, ale dotychczas wydane tomy pozwalają na sporą ilość przemyśleń dotyczącej już wydanych tomów i życzeń odnośnie drugiej „60-tki”.

Pierwszą rzeczą, która mnie uderzyła po zdobyciu egzemplarza z cyferką „60”, była świadomość, że moje mieszkanie jest bogatsze w dobytek warty 2400.00 zł. Trzeba przyznać, że „model ratalny” przyjęty przez Hachette w stosunku do wydawanych przez siebie kolekcji w tym wypadku był genialnym posunięciem. Z komiksami łączy mnie głównie sentyment z dzieciństwa, nieśmiertelne we wspomnieniach TM Semic pozwalało moim rodzicom na uszczuplanie portfela historyjkami obrazkowymi, co później skutkowało szantażowaniem rodzicieli przed balem w przedszkolu – kostium Spidermana musiał być! Ta odległa przeszłość wróciła do mnie, na szczęście bez części związanej z kostiumem pajęczaka, w momencie, gdy dowiedziałem o planach wydania serii komiksowej spod znaku Marvela. Gdyby układ wyglądał tak – dajesz 500 zł, a my wysyłamy Ci 20 komiksów, w życiu bym nie poświęcił takiej „wielkiej” sumy pieniędzy na coś tak błahego jak komiksy. Psychika ludzka jest mimo wszystko cudownym wynalazkiem i wydanie już prawie 5-krotnie więcej na przestrzeni ponad dwóch lat na tą samą błahość, nie dość, że nie przeraża, co więcej nie jest odczuwalna. Dlatego też biję wydawnictwu Hachette szczere pokłony za bycie „geniuszem zła”.

Przed przejściem do rozbierania serii na najmniejsze możliwe części, chciałbym podkreślić jedną rzecz – jakość egzemplarzy przez cały ten czas była niesamowicie wysoka! Papier jest świetnej jakości, szycia stron są na tyle solidne, że nie zdarzyło mi się, aby między kartkami można byłoby poczuć jakiekolwiek „luzy”. Twarde oprawy były również czymś przyjemnie zaskakującym, na pewno zebrana kolekcja nie prezentowałaby się w połowie tak dobrze na półce każdego szanowanego bibliofila, gdyby nie ten sztywny grzbiet! Pomysł, aby całość układała się w panoramiczny kadr z przedstawieniem postaci głównych superbohaterów również dodawała kilka punktów na skali regałowego lansu. W ogólnym rozrachunku był to na pewno najmocniejszy punkt tej kolekcji – ona zdecydowanie nadawała się do wzrokowej masturbacji.

Nadszedł czas na skończenie z tym słodzeniem i potraktowanie zebranego materiału z najwyższą możliwą powagą – czy warto było bawić się w zbieranie WKKM? Aby odpowiedź na to pytanie była łatwiejsza zarówno dla autora, jak i dla odbiorców, postanowiłem dokonać skatalogowania komiksów w 6 zbiorów po 10 części – jakiekolwiek próby innego podejścia do sprawy wydawały mi się zbyt chaotyczne i jednocześnie, w zależności od przyjętej metodologii, albo zbyt ogólne na zasadzie „to było fajne, a to było niefajne:, albo zbyt szczegółowe – „trzeci kadr od góry na dziesiątej stronie przedstawionej w czwartej odsłonie cyklu pokazywał, po dokładnej analizie, sugestywnie szumiące drzewa…”.

1-10 – Dobre złego początki

Myślę, że można stwierdzić z dużą dozą pewności, że pierwsza dziesiątka wydanych tomów dawała już wyraźne symptomy, jaka ta kolekcja będzie, ale takie rzeczy zawsze są oczywiste, gdy „opadł już kurz”. Zaczęło się bardzo dobrze „Spiderman: Powrót do domu”, „X-men: Obdarowani”, „Iron Man: Extremis” oraz legendarny „Wolverine” duetu Claremont i Miller sprawiały, że nie pojawiał się nawet cień wątpliwości, czy te pieniądze zostały dobrze wydane.

Później jednak już nie było tak różowo, co wiąże się ściśle z moją niechęcią do klasycznych historii, jak się okazało w trakcie poznawania kolejnych historii oznaczanych orderem „zasłużony dla komiksowej historii”. Nie można żałować poznania millerowego „Wolverina, genezy Venoma czy historii Mrocznej Feniks, jednak musiałem przyznać, że przyjęty tam sposób ilustracji, narracji oraz częstokroć naiwnych dialogów, kazał dosyć często zadawać pytanie – „co w tym takiego dobrego”. Numery siedem i osiem były już jednak zdecydowaną zapaścią – tak, jak mógłbym szukać bardzo wydumanych zalet „Thora: Odrodzenie”, tak „Hulk: Niemy Krzykiem” był zwyczajnie brzydkim „gniotem”. Był to bardzo smutny zabieg ze strony Marvela i Hachette, ponieważ tak jak mogę zgodzić się, że część opinii może mieć charakter subiektywnej, tak w tym wypadku było to zagranie w stylu „sprzedajemy dziesięć jajek, w tym jedno zgniłe…ale i tak to kupisz!”. Chętnie poznałbym opinię osoby, która powiedziałaby „ten Hulk był niezły”, ale szczerze wątpię, że taka osoba żyje poza kierownictwem wyżej wymienionych firm.

Koncówka, z numerami 9 oraz 10, poprawiła jednak moje samobójczy nastrój, serwując „Upadek Avengers” i, łza się w oku, „Ostatnie łowy Kravena” – kto czytał tą serię na papierze toaletowym z podpisem TM-Semic ręka do góry!

11-20 – Oświecenie

Gdyby w cenie wszystkich komiksow z drugiej dziesiątki były jedynie „Kapitan Ameryka: Zimowy Żołnierz” oraz „Marvels”, nie miałbym zastrzeżeń. Naprawdę można było się czuć oświeconym, ponieważ zaraz po „Iron Man: Extremis” można było się przekonać, że powieści graficzne naprawdę istnieją, i to nawet w tej kolekcji. Tego efektu nie popsuł nawet drugi po „Hulku” niewypał, w postaci „Punishera:  Witaj w domu Frank”, choć tutaj Dom Pomysłów również wykazał się kreatywnością i obdarował nas dwoma częściami tej kiepsko narysowanej, mało ciekawej fabularnie lektury. Chciałoby się powiedzieć „zdarza się” albo „shit happens”, ale po uraczeniu czytelnika wysmarowanym patosem „Kapitanie Ameryce: Nowy  Porządek”, ciężko nie poczuć się oszukanym, delikatnie mówiąc. Dla równowagi, chciałbym tutaj wyróżnić dwa tytuły „Tajna Wojna” – to nie te legendarne „Tajne wojny”, lecz świeższa i robiąca wrażenie grafikami opowieść – oraz „Daredevil” – kolejne dzieło Millera, ale dużo przyjemniejsze w odbiorze dla czytelnika współczesnego niż „Wolverine”.

21-30 – Co to będzie?

Człowiek czeka na nowe perełki, czeka i…mógłby się nie doczekać. Już po zaliczeniu wielu dużo słabszych pozycji, zwracam honor „Planecie Hulka”, nie jest to powieść filozoficzna, ale w kategorii „bijmy, co się da” wypada ona naprawdę świetnie. Są tutaj również „Ultimates” i „Ultimate Spiderman” zachęcające do wgłębienia się dużo bardziej w cykl Ultimate. Największe rozczarowanie to Marvel Zombies – był to jeden z dwóch, może trzech komiksów, których musiałem szukać „po mieście”, ponieważ  wyprzedał się na pniu. Kiedy wreszcie dorwałem się do tego kultowego pomysłu na komiks, przeżyłem spore rozczarowanie, bo właściwie nic mnie nie ujęło – wiadomo, że „Człowiekowi człowiekowi wilkiem, a zombie zombie zombie”, ale jednak to nie wystarczyło, że zdobyć moją miłość.

31-40 – Nowa nadzieja

Dwa komiksy w tym zbiorze było murowanymi hitami – „Wolverine: Geneza” i „Wojna domowa” były tomami, dla których chciało się zbierać WKKM. Miłą niespodzianką dla mnie jednak były komiksy, po którym nie wiedziałem, czego się spodziewać, a okazały się niesamowicie solidne „Kapitan Ameryka: Wybraniec”, zupełnie niecodzienny „Spiderman: Niebieski” oraz alternatywna historia z cyklu „co by było, gdyby…” pod tytułem „Ród M”. W tej serii obyło się bez szrotów, jednak można mieć poważne wątpliwości, czy „Thor: Ostatni Wiking”, „Avengers: Ucieczka” oraz „Fantastyczna Czwórka: Niepojęte” były tutaj potrzebne. Komiks o „She Hulk” oceniam obojętnie, ponieważ nie porwał, ale pokazywał coś nowego – był to jedyny komiks w serii z tą postacią.

41-50 – Im dalej w las, tym ciemniej

Wraz z kolejnymi numerami kolekcji, pojawiały się nowe postaci – w tej dziesiątce możemy zapoznać się zarówno z „Przedwiecznymi” Gaimana, jak również „Thunderbolts” i „Czarną Panterą: Kim jest Czarna Pantera”. Tutaj jednak głównymi gwiazdami jest „Wolverine: Weapon X”, a także „1602” – kolejna propozycja z gatunku alternatywnych historii superbohaterskich. Chciałbym kiedyś poznać naprawdę dobry komiks, nawet żadną tam „graphic novel”, z Fantastyczną Czwórką. Przyznaje, że pozycja „Fantastyczna Czwórka: Nieuzasadniona Interwencja” tych nadziei nie zaspokoiła.

51-60 – Ale naprawdę to koniec?

Gdzieś na początku 50-ego wydania dowiedziałem się, że jednak to nie będzie koniec i seria będzie przedłużana. Początkowo bardzo mnie ta informacja ucieszyła, w końcu czerpałem niezłą przyjemność z poznawania losów postaci w kolejnych tomach. Jednak w tej chwili piszę ten tekst z perspektywy numeru 60-ego i przyznaję, że decyzje wydawnicze z tej, do pewnego momentu, ostatniej partii, skłoniły mnie do drastycznych decyzji. Mianowicie, od początku nie miałem w tej dziesiątce komiksu z kategorii wymarzonych, pojawiało się kilka nowych postaci „Doktor Strange”,  „Ghost Rider” oraz „Thunderbolts”, więc ciekawości jak zwykle nie brakowało.

Okazało się, że nie było na co czekać, jest to pierwsze 10 numerów, z których o żadnym nie mogę powiedzieć co najmniej bardzo dobry! Co więcej, historia z cyklu „Tajnej Inwazji” okazała się, zgodnie z tym, co czytałem na stronach fanowskich, kompletnie wybrakowana – bez czytania tła do tej opowieści, trudno podobno chwycić, o co chodzi w tej historii. Goryczy dopełnił ostatni tom „Oblężenie” – lektura zajęła mi 45 minut, a po zrobieniu herbaty chwilę później, zastanawiałem się, co właściwie przeczytałem.

Jak łatwo zauważyć, w powyższej pseudoanalizie zależało mi głównie na selekcji tych najlepszych i najgorszych tytułów. Celowo skracałem opinie o partiach 21-30 oraz 31-40, ponieważ jedyne, co mogłem napisać to „OK” albo „średnio na jeża”. Chciałem też zrobić grunt pod moją ocenę końcową, aby czytelnik nie uznał, że moja opinia jest wyciągnięta „z czterech liter”. Przyznaję, że Marvel do spółki z Hachette skutecznie zniechęcili mnie do dalszej współpracy, osiągając szczyty bezsensu w najważniejszych momencie – przy rozpoczynaniu kolejnej 40-stki, jeśli nie 60-stki tomów.

Dwie rzeczy dołują mnie w tym momencie najbardziej – pierwsza jest taka, że te 50kg makulatury było warte rynkowo 2400 zł oraz fakt, że ten cykl wydawniczy został nazwany kolekcją. Być może moje wymagania były zbyt wysokie, ale tytuł serii wskazywał, w moim rozeznaniu, na wyselekcjonowane starannie, najwyższej jakości, wybierane przez koneserów i poddawane skrupulatnej kontroli… OK, to nie branża spożywcza, ale wiecie, o co chodzi – to miał być wybór najlepszych komiksów. Zamiast tego WKKM okazało się okazją, aby wymieszać około 10-15 tytułów z kategorii „must have” z różnymi wydaniami niekoniecznie złymi, ale zdecydowanie nie z tej „wyższej półki” – zwyczajne czytadło do tramwaju, czasami niewiele ustępujące Harlequinom.

Najbardziej jednak nie mogę wybaczyć, że do tej kolekcji trafiły tak chore fabularnie i tak zbezczeszczone graficznie tytuły jak „Astonishing Thor” jako numer 54. Gratulacje Hachette– udało Wam się opakować owoc przemiany materii w papier i sprzedać to za 40 zł. Z drugiej strony muszę podziękować wydawnictwu i Domowi Pomysłów za to,  że przekonali mnie do sprzedaży zebranych tomów i skupienia swojej uwagi na innych, bardziej niszowych wydawnictwach lub rozwijania historii, które najbardziej mi się spodobały, takich jak „Civil War” czy cykl związany z „Iron Man: Extremis”.

Komiksy zebrane do tej pory w ramach Wielkiej Kolekcji planuję sprzedać. Te , które zostały w mojej pamięci, będę w stanie zebrać za kwotę około 500 zł, a resztę mogę spożytkować na rozrywki dużo bardziej satysfakcjonujące z kategorii „wóda, koks, Firefox”. Na pocieszenie pozostaje fakt, że drugą 60-tkę zamierzam zbierać tak samo gorliwie jak pierwszą – choćby nie wiem, jak bardzo starano się mi to uprzykrzyć, tego dziecka z kolorowym papierem toaletowym marki TM Semic ze mnie się nie wypędzi. I oby tak zostało do samego końca – mojego lub TM… Sorry tylko mojego.